Zalecenia dla pedagogiki zorientowanej na różnorodność

3.3.2 Różnorodność seksualna

Ludzie mają wiele różnych orientacji seksualnych. Różnorakie są także zakochiwanie się, pożądanie, a także modele związków i modele rodzinne (Debus/Laumann 2018).

Różnorodność orientacji seksualnych i sposobów życia i kochania

• aseksualność: brak pożądania seksualnego lub zainteresowania seksualnością. Osoby aseksualne mogą jednak również pozostawać w związkach.
• biseksualność: pożądanie, miłość i seksualność zarówno z osobami płci męskiej jak i żeńskiej
• heteroseksualność: pożądanie płci przeciwnej, miłość i seksualność między kobietami i mężczyznami
• lesbijka: pożądanie osób tej samej płci, miłość i seksualność między kobietami
• gej: pożądanie osób tej samej płci, miłość i seksualność między mężczyznami
• panseksualność: pożądanie, miłość i seksualność niezależne od tożsamości płciowej drugiej osoby, obejmuje również osoby trans, nie-binarne i inter
• queer: Pragnienie, miłość i seksualność poza heteroseksualizmem i biseksualizmem, obejmuje również osoby trans, nie-binarne i inter. Queer to anglojęzyczne określenie przyjęte przez osoby i dla osób, które nie chcą podporządkować się obowiązującym normom męskości i kobiecości oraz heteroseksualności i które kwestionują te normy.

Równość prawna związków partnerskich gejów i lesbijek

Prawna równość osób homoseksualnych to długi i niedokończony proces z wieloma przeszkodami i sprzeciwami. Ważnym osiągnięciem jest to, że w Belgii, Hiszpanii, Holandii, Niemczech, Portugalii i Szwecji również pary gejów i lesbijek mogą zawierać małżeństwa. W Austrii, Danii, Francji, Irlandii, Luksemburgu, Słowenii, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii wprowadzono możliwość zawierania zarejestrowanych związków partnerskich przez pary homoseksualne, ale zazwyczaj nie są one całkowicie zrównane pod względem prawnym z małżeństwem. W wielu krajach UE nadal nie uznaje się związków partnerskich między parami gejów i lesbijek. Małżeństwo jest często nadal definiowane jako ekskluzywny związek mężczyzny i kobiety (np. w Bułgarii, na Litwie, w Polsce i Rumunii).

Małżeństwa gejów i lesbijek mogą adoptować dzieci tylko w Belgii, Danii, Hiszpanii, Holandii, Szwecji i Wielkiej Brytanii, a od roku 2018 także w Niemczech.

Ponadto w wielu krajach świata nie ma ustawowych równych praw i ochrony dla gejów i lesbijek oraz ogólnie osób LGBTIQ (lesbijki, geje, osoby biseksualne, trans, inter i queer). W niektórych przypadkach osoby homoseksualne są nadal prześladowane.

Status prawny homoseksualizmu na świecie. Pobrane z {1} w dniu 28.08.2019

Ilustracja ta pokazuje, że w niektórych krajach afrykańskich i azjatyckich homoseksualizm jest nielegalny i podlega karze grzywny, więzienia, a czasem nawet śmierci. Ale nawet legalność nie chroni przed dyskryminacją, wykluczeniem czy przemocą. W wielu krajach świata, w tym także w Unii Europejskiej (por. Equaldex, 2019), oddawanie krwi jest zabronione dla mężczyzn homoseksualnych. Karta praw podstawowych UE zakazuje dyskryminacji ze względu na tożsamość seksualną. Jednak wyraźne przepisy antydyskryminacyjne mające na celu ochronę gejów i lesbijek, np. przed dyskryminacją w życiu zawodowym, istnieją tylko w kilku krajach UE.

Homofobia

Homofobia to deprecjacja i wrogość wobec gejów i lesbijek, a także osób queer. Homofobia nie jest wyrazem lęku, ale raczej uprzedzeń, odrzucenia, deprecjacji i nienawiści do osób, które nie są zgodne z heteroseksualnością czy heteronormatywnością. Homofobia obejmuje trzy elementy:

• kognitywne/myślowe: stereotypowe wyobrażenia o osobach homoseksualnych, ich wyglądzie i zachowaniu
• afektywne/odczuwane: uczucia takie jak obrzydzenie, niechęć, nienawiść lub strach przed własnym ambiwalentnym pożądaniem
• zachowanie: wspieranie lub domaganie się nierównego traktowania, na przykład w przypadku odmowy przyznania równych praw

Uprzedzenia nie muszą nieuchronnie prowadzić do zachowań dyskryminacyjnych, ale mogą przygotować ku nim grunt (por. Hoffmann i in. 2017: 24).

Homofobia może przejawiać się w przemocy werbalnej i psychicznej. Obejmuje to obelgi lub zniewagi, jak również niechciane komentarze o charakterze seksualnym. Możliwe są również zagrożenie przemocą fizyczną i ataki fizyczne (por. Kalkum/Ottto 2017: 20).

Przykładem tego jest używanie słowa gej (pedał) jako wyzwiska. Dzieci wcześnie uczą się, że można skrzywdzić innych, jeśli osoby te nazwie się gejami lub lesbijkami. Wiele wyzwisk służy do sankcjonowania przekroczenia ról płciowych. Według badań, nauczyciele i nauczycielki zazwyczaj udają głuchych lub śmieją się, słuchając żartów o gejach (patrz Klocke 2012, 2014, 2016; Krell/Oldemeier 2015, 2017). Jednak w każdej grupie młodzieżowej znajdują się dziewczynki będące lesbijkami, chłopcy będący gejami i potencjalnie także osoby trans i inter. Ponadnarodowe raporty z badań wykazały, że rodzina i szkoła są obszarami, w których młodzież LGBTIQ ma najwięcej problemów (zob. Takacs 2006).

Jednym z rezultatów codziennej deprecjacji, dyskryminacji i uprzedzeń jest to, że osoby LGBTIQ często nie mają odwagi żyć swoją tożsamością. Obawiają się dyskryminacji i przemocy. Może to prowadzić do izolacji, samotności, braku poczucia zrozumienia i miłości, a także do daleko idących psychospołecznych problemów zdrowotnych: „Myślałem/myślałam, że jestem jedynym/jedyną na świecie" (Krell/Oldemeier 2015).

Do problemów psychospołecznych osób LGBTIQ zalicza się szczególnie (por. Kersten/ Sandfort 1994; Bielefeld at al 2001):

• Problemy z nauką, zaburzenia koncentracji
• Zaburzenia behawioralne
• Nadużywanie alkoholu i narkotyków, problemy psychosomatyczne, takie jak zaburzenia jedzenia i snu
• Lęk i poczucie winy, brak akceptacji dla samego siebie, depresje
• Unikanie sytuacji społecznych, izolacja, porzucanie szkoły
• Próby samobójcze

Młodzież LGBTIQ jest czterokrotnie bardziej skłonna do popełniania samobójstw niż ich heteroseksualni rówieśnicy i rówieśnice (patrz Schupp 1999). Ryzyko samobójstwa jest jeszcze większe wśród osób trans. Nierówność ta jest również widoczna w tym, że osoby LGBTIQ muszą dokonywać coming outu, ponieważ zawsze zakłada się, że wszyscy są heteroseksualni i heteroseksualne (heteronormatywność).